Próchnica u dzieci do 3 lat – jak pomóc im dbać o jamę ustną?

Redakcja

30 czerwca, 2025

Pierwsze ząbki dziecka to powód do radości i nowe obowiązki dla rodzica. Próchnica u maluchów rozwija się szybciej niż u dorosłych, a jej konsekwencje mogą być poważne. Chore zęby bolą, a jeśli trzeba je usunąć, powoduje to niekiedy problemy z jedzeniem i mówieniem. Dobra wiadomość? Dzięki prostym nawykom możesz skutecznie chronić uśmiech swojego dziecka. Tłumaczymy, jak skutecznie zadbać o zdrowie jamy ustnej u najmłodszych.

Problem próchnicy u dzieci w wieku poniżej 3 lat

Próchnica wczesna (łac. caries praecox) to poważne zagrożenie dla zdrowia jamy ustnej u najmłodszych. Choroba ta atakuje zęby mleczne u dzieci poniżej 3 lat i charakteryzuje się wyjątkowo szybkim przebiegiem. W krótkim czasie może doprowadzić do całkowitego zniszczenia korony zęba, a w konsekwencji do rozwoju chorób miazgi i tkanek okołowierzchołkowych.

Krytyczny okres przypada między 19. a 31. miesiącem życia dziecka – jest to tak zwane pierwsze okno infekcji. Zęby mleczne są szczególnie podatne na próchnicę, ponieważ ich szkliwo jest cieńsze i słabiej zmineralizowane niż w zębach stałych[1]. Dlatego rodzice stoją przed trudnym, ale nie niemożliwym zadaniem – wdrożeniem skutecznej profilaktyki przeciwpróchniczej.

Jak zadbać o higienę jamy ustnej dziecka?

Kiedy wyrżnie się pierwszy ząbek, czas na pierwsze szczotkowanie. Oczywiście w przypadku małych dzieci czynność tą muszą wykonywać rodzice.

Używaj do tego miękkiej szczoteczki z małą główką i śladowej[2] ilości pasty z fluorem – np. porcji o wielkości najmniejszego paznokcia na rączce dziecka[3]. Pasta powinna zawierać do 1000 ppm tego pierwiastka – zgodnie z zaleceniami PTSD. Odpowiednia ilość fluoru jest bardzo ważna, gdyż wspomaga on kondycję szkliwa, a w efekcie pomaga zapobiegać próchnicy.

Jak myć zęby dziecku, aby wesprzeć profilaktykę próchnicy?

Dziecku należy myć zęby dwa razy dziennie – rano i wieczorem. Wieczorne mycie jest szczególnie ważne, ponieważ w nocy zmniejsza się produkcja śliny, a bakterie mają idealne warunki do rozwoju. Po wieczornym szczotkowaniu dziecko nie powinno już nic jeść ani pić – oprócz wody.

Ważną zasadą jest wymiana szczoteczki co 3-4 miesiące[4]. Zużyte włosie nie tylko gorzej czyści zęby, ale może też gromadzić bakterie. Jeśli jest postrzępione lub dziecko przechorowało infekcję, wymień szczoteczkę wcześniej.

Jak poradzić sobie z oporem dziecka, które buntuje się w czasie mycia zębów? Zamień szczotkowanie w zabawę. Pozwól dziecku najpierw „umyć zęby” ulubionej zabawce. Pokaż, że Ty też myjesz zęby – dzieci uwielbiają naśladować dorosłych. Oprócz tego śpiewaj piosenki, używaj klepsydry lub… pasty-timera!

Pasty, które “na wesoło” wspomagają profilaktykę próchnicy

Kup pastę, która po 2 minutach szczotkowania zmienia kolor. (np. ELGYDIUM TIMER Edukacyjną pastę do zębów z Fluorinolem). Zmiana koloru oznacza, że ząbki są myte już wystarczająco długo. Gdy Twój szkrab podrośnie i skończy siedem lat, możesz zamienić pastę-timer na taką, która barwi płytkę nazębną na zielono (np. ELGYDIUM Edukacyjną pastę do zębów barwiąca płytkę nazębną z Kompleksem Fluorinol Protect+). Twoje dziecko będzie miało wtedy misję usunięcia zielonego koloru, a Ty będziesz mieć pewność, że pozbyło się zanieczyszczeń z zębów.

A jak leczyć próchnicę u małych dzieci, jeżeli jednak do niej dojdzie? Oczywiście potrzebna jest interwencja stomatologa. Prawdopodobnie zaleci on „borowanie” (oczyszczenie ubytku) zęba i jego wypełnienie. Taki ząbek może dotrwać wtedy do momentu, aż „wypchnie” go ząb stały.

Profilaktyka próchnicy u najmłodszych wymaga od rodziców konsekwencji i cierpliwości. Jednak właściwe nawyki wyrobione we wczesnym dzieciństwie procentują przez lata. Brak próchnicy to brak bólu zębów i ryzyka ich utraty, zanim wyrosną zęby stałe.

[1]Kuśmierz K., Węgrzyniak M., Pawłowska A., Czerwonka K., Małkiewicz K.      Występowanie próchnicy zębów u dzieci w wieku 3, 6 i 12 lat.     Medycyna Ogólna i Nauki o Zdrowiu 2016;      22(     3):      190–193

[2]Szczepańska J., Hilt A., Daszkowska M., Marczuk-Kolada G.,     Zalecenia_w_zakresie_higieny_jamy_ustnej_dla_dzieci_i_mlodziezy_w_kolejnych_grupach_wiekowych.pdf

[3]Szczepańska      J., Daszkowska      M., Hilt      A., Marczuk-Kolada G., Zalecenia higieniczne w obrębie jamy ustnej  dla dzieci i młodzieży.      Nowa Stomatologia 2015; 3.

[4]Stodolak A., Fuglewicz A.      Zapobieganie próchnicy zębów u dzieci i młodzieży oraz promocja zdrowia jamy ustnej – rola pracowników służby zdrowia.      Medycyna Ogólna i Nauki o Zdrowiu 2014;          20 (     1):      76–81

Materiał sponsorowany.

Polecane: