Anemia u dzieci to powszechny problem zdrowotny, który może prowadzić do osłabienia organizmu, trudności w nauce, problemów z koncentracją i zaburzeń emocjonalnych. Choć najczęściej kojarzona jest z niedoborem żelaza, istnieje wiele innych przyczyn tego schorzenia, takich jak niedobory witamin, choroby przewlekłe czy zaburzenia wchłaniania składników odżywczych.

Świadomość czynników powodujących anemię oraz stosowanie skutecznych metod zapobiegania może znacząco zmniejszyć ryzyko wystąpienia tego schorzenia u dzieci. W tym artykule omówimy najczęstsze przyczyny anemii oraz sposoby na jej uniknięcie poprzez odpowiednią dietę, suplementację i profilaktykę zdrowotną.

1. Co to jest anemia i dlaczego występuje u dzieci?

Anemia to stan, w którym organizm ma niewystarczającą liczbę czerwonych krwinek lub obniżony poziom hemoglobiny – białka odpowiedzialnego za transport tlenu do tkanek. U dzieci najczęstszą przyczyną anemii jest niedobór żelaza, ale istnieją także inne czynniki prowadzące do tego schorzenia.

Główne typy anemii u dzieci:

• Anemia z niedoboru żelaza – najczęstsza, spowodowana niewystarczającym poziomem żelaza w diecie lub problemami z jego wchłanianiem.
• Anemia megaloblastyczna – wynik niedoboru witamin B12 i kwasu foliowego.
• Anemia hemolityczna – spowodowana niszczeniem czerwonych krwinek, np. w wyniku chorób autoimmunologicznych.
• Anemia syderoblastyczna – wynik zaburzeń w produkcji hemoglobiny.

2. Najczęstsze przyczyny anemii u dzieci

a) Niedobór żelaza w diecie

Najczęstszą przyczyną anemii u dzieci jest niedostateczne spożycie produktów bogatych w żelazo. Małe dzieci, które przechodzą z mleka matki na dietę stałą, często nie otrzymują wystarczającej ilości tego pierwiastka.

Źródła żelaza w diecie:

• Produkty zwierzęce: wołowina, wątróbka, drób, ryby.
• Produkty roślinne: szpinak, fasola, soczewica, buraki.
• Wzbogacone produkty zbożowe, takie jak płatki śniadaniowe.

b) Zaburzenia wchłaniania żelaza

Niektóre dzieci mogą spożywać odpowiednią ilość żelaza, ale ich organizm nie wchłania go prawidłowo. Przyczyną mogą być:

• Celiakia – choroba autoimmunologiczna powodująca uszkodzenie jelit i zaburzenia wchłaniania składników odżywczych.
• Przewlekłe choroby układu pokarmowego – np. choroba Leśniowskiego-Crohna.
• Zbyt duża ilość mleka w diecie – wapń z mleka może blokować wchłanianie żelaza.

c) Niedobór witamin B12 i kwasu foliowego

Witaminy B12 i kwas foliowy są niezbędne do produkcji czerwonych krwinek. Ich niedobory mogą prowadzić do anemii megaloblastycznej.

Źródła witaminy B12 i kwasu foliowego:

• Witamina B12: mięso, jaja, mleko, sery.
• Kwas foliowy: zielone warzywa liściaste, orzechy, rośliny strączkowe.

d) Przewlekłe infekcje i choroby przewlekłe

Niektóre choroby mogą wpływać na zdolność organizmu do produkcji czerwonych krwinek lub ich żywotność. Do takich schorzeń należą:

• Choroby nerek – prowadzą do zmniejszonej produkcji erytropoetyny, hormonu odpowiedzialnego za produkcję krwinek.
• Przewlekłe stany zapalne – np. reumatoidalne zapalenie stawów czy toczeń.
• Infekcje pasożytnicze – np. lamblioza, glistnica.

e) Anemia wrodzona

Niektóre dzieci rodzą się z predyspozycją do anemii, np. w przypadku anemii sierpowatej czy talasemii.

3. Jak zapobiegać anemii u dzieci?

Zapobieganie anemii polega na dostarczaniu odpowiednich składników odżywczych oraz monitorowaniu stanu zdrowia dziecka.

a) Dieta bogata w żelazo

Najlepszym sposobem na uniknięcie anemii jest wprowadzenie do diety produktów bogatych w żelazo.

Dobre źródła żelaza:

• Żelazo hemowe (łatwiej przyswajalne) – mięso czerwone, drób, ryby.
• Żelazo niehemowe (trudniej przyswajalne) – warzywa liściaste, rośliny strączkowe.

Aby zwiększyć przyswajanie żelaza, warto spożywać je razem z witaminą C (np. sok pomarańczowy, papryka, truskawki).

b) Ograniczenie spożycia produktów utrudniających wchłanianie żelaza

Niektóre produkty mogą blokować wchłanianie żelaza, dlatego warto ograniczyć:

• Nadmierne spożycie mleka i nabiału.
• Herbaty i napary zawierające taniny.
• Produkty bogate w wapń spożywane razem z żelazem.

c) Regularne badania kontrolne

Rodzice powinni regularnie monitorować zdrowie dziecka, wykonując morfologię krwi, aby sprawdzić poziom hemoglobiny i ferrytyny.

d) Suplementacja żelaza

W przypadku dzieci szczególnie narażonych na anemię (np. wcześniaków, dzieci na dietach eliminacyjnych) lekarz może zalecić suplementację żelaza.

e) Profilaktyka chorób przewlekłych

Dbanie o zdrowie dziecka, unikanie przewlekłych infekcji oraz regularne badania mogą pomóc w zapobieganiu anemii wynikającej z chorób przewlekłych.

Anemia u dzieci może wynikać z różnych przyczyn, od niedoboru żelaza w diecie, przez zaburzenia wchłaniania, aż po choroby przewlekłe. Najlepszym sposobem zapobiegania jest odpowiednia dieta, bogata w żelazo i witaminy, regularne badania kontrolne oraz eliminacja czynników utrudniających przyswajanie tego składnika.

Wczesne wykrycie i leczenie anemii może zapobiec poważnym konsekwencjom zdrowotnym, dlatego warto zwracać uwagę na objawy i konsultować się z lekarzem w razie potrzeby. Więcej informacji o wpływie anemii na zdrowie dziecka znajdziesz tutaj: https://www.pielegniarki.info.pl/aktualnosci/blada-cera-i-zmiennosc-nastroju-u-dziecka-jak-anemia-wplywa-na-psychike.

Artykuł promocyjny.